Bernardus Stege zet zijn handtekening

Bernardus Stege is geboren in Kropswolde (gemeente Hoogezand) in het huis met de aanduiding D15. Hij woont daar zijn eerste levensjaren, maar na de geboorte van zijn jongste broer verhuizen zijn ouders naar Foxhol. Bernardus is vroeg halfwees, want hij verliest zijn moeder al op zevenjarige leeftijd. Zijn vader hertrouwt nooit en Bernardus moet dan ook al op jonge leeftijd meehelpen om geld voor het levensonderhoud te verdienen. Het volgen van lessen op school zit er niet in en dus leert Bernardus nooit lezen of schrijven. Dit levert voor hem in zijn verdere leven geen echte problemen op. Bij het ondertekenen van allerlei aktes wordt vermeld dat Bernardus het schrijven niet machtig is en in een enkel geval tekent zelfs zijn vrouw voor hem. Er is echter één moment, waarop Bernardus toch zelf de pen ter hand neemt. Dat is tijdens het huwelijk van zijn dochter Jantje in 1878.

Waarom tekende Bernardus wel bij dit huwelijk?  Mogelijk dat de ambtenaar van de burgerlijke stand in Leeuwarden het ondertekenen verplichtte, maar dat is niet erg waarschijnlijk. Op het formulier over de huwelijksafroep staat zelfs voorgedrukt of de comparanten wel of niet konden schrijven. Er zal voor Bernardus dus een andere reden zijn geweest om op zijn handtekening te oefenen.  Jantje trouwt met Gerardus Eijsink, van beroep reizend agent.

Het huwelijk werd gesloten in Leeuwarden en Bernardus en Johanna waren beide bij het huwelijk aanwezig. Het was een hele reis voor hen om daar te komen. Gelukkig was de overheid in 1860 begonnen met het aanleggen van staatlijn B. Dit was een spoorweg verbinding tussen Harlingen en Nieuweschans (toen nog Nieuwe Schans geheten). Men had toen nog het plan om van Harlingen een grote zeehaven te maken en de spoorlijn diende om het goederenvervoer tussen Engeland en het koninkrijk Hannover te verbeteren. Als de spoorlijn er  nog niet was geweest zouden Bernardus en Johanna de reis per trekschuit of postkoets hebben moeten afleggen, maar omdat er dus een rechtstreekse verbinding was tussen Hoogezand en Leeuwarden zullen ze de reis per spoor hebben afgelegd. Staatslijn B was een enkelspoor waarover 5 maal per dag een stoomtrein reed. Achter de stoomlocomotief hing een kolenwagon en daarna kwamen de wagons voor de reizigers, ook wel rijtuigen genoemd. Je had de mogelijkheid om 1^ste, 2^de of 3^de klasse te reizen. Vaak werden er ook nog goederenwagons aangekoppeld en het kwam wel eens voor dat als de rijtuigen helemaal vol waren de passagiers in één van de wagons die voor beestenvervoer bedoeld waren meereisden. De spoorlijn was in 1878 nog maar net in zijn volledigheid gereed. De verbinding tussen Hoogezand en Leeuwarden was al wel een jaar of tien in gebruik.

De reis van Leeuwarden zal een enorme belevenis voor het echtpaar zijn geweest. Voor het eerst in zijn leven maakt Bernardus een lange reis en verlaat hij de gemeente Hoogezand. Reizen ging voor hem altijd te voet en dus moet een reis met de stoomtrein een sensatie voor hem zijn. Natuurlijk heeft hij de trein al vele malen voorbij zien razen en de hoge fluit van de locomotief horen gillen, maar voor het eerst gingen ze nu zelf met die trein. Vanuit hun huis aan de Borgerweg in Westerbroek lopen ze naar Foxhol, waar station Kropswolde ligt, een klein stationsgebouwtje met daaraan vast de woning van de stationschef.

Als de trein vanuit Kropswolde vertrekt kunnen ze in de verte de aardappelmeelfabriek waar Bernardus werkt zien liggen en na amper 2 km passeren ze het Foxholstermeer. Met een gemiddelde snelheid van maar liefst 30 à 40 km/uur stopt de trein na een goed kwartier in Groningen.[17]. Daarna doet hij nog de stations Hoogkerk, Zuidhorn, Grijpskerk, Buitenpost, Veenwouden, Hurdegaryp en Tietjerk aan en uiteindelijk arriveren ze ongeveer 2 uur later in Leeuwarden.

Iemand die zo’n lange reis maakte en zoveel van de wereld ging zien moest natuurlijk wel in staat zijn om zijn naam te schrijven. Wellicht zal Bernardus daarom in zijn spaarzame vrije tijd samen met zijn vrouw hebben geoefend om zijn naam te schrijven. Het lukt hem aardig, alhoewel uit het handschrift valt af te leiden dat hij geen geoefende schrijver is. Vooral aan het begin en het einde van zijn naam is de aarzeling te lezen, maar het lukt hem om foutloos en zonder te vlekken of uit te schieten zijn naam neer te zetten.

Toch is de lange reis niet de werkelijke reden voor Bernardus om zijn handtekening te zetten. Wil je weten waarom dan wel? Lees dan het volgende bericht.