De tijd tot aan de 18e eeuw

Het staat wel vast dat de geschiedenis van de Groningse familie Stege en Stegman in het plaatsje Dörpen begint. Dit is een klein plaatsje net over de Duitse grens ter hoogte van Stadskanaal. Het vormt tegenwoordig samen met Dersum, Heede, Kluse, Lehe, Neubörger, Neulehe, Walchum en Wippingen de Samtgemeinde Dörpen, een gemeente van ruim 16.000 inwoners¹. Dörpen zelf telt iets minder dan 5000 inwoners. Over Dörpen wordt voor het eerst in het jaar 854 bij een belastingheffing gesproken. Het wordt dan nog Dorbun genoemd en is een schenking aan Abt Adalgarius van het Klooster Corvey aan de Weser ^{2 3}.

Het familieverhaal begint waarschijnlijk met Conunibertus Schulten, ook wel Cono of Concke genoemd. Cono is een boer die rond 1600 wordt geboren en opgroeit op het erf Schulte, dat al generaties wordt bewoond door zijn familie. In het boek Dörpen ² komt het erf Schulte voor op een aantal lijsten voor belastingheffingen en wordt er voor het eerst in 1534 melding over gemaakt. Er woont dan een zeker Engelke Schulte met zijn echtgenote. In 1545 vindt er een land- en veeschatting voor de belastingen plaats. Engelke Schulte bezit dan: 5 paarden, 12 koeien, 4 ossen, 15 runderen, 29 schepel, 10 ossen, 10 jonge dieren, 8 molt zaad en 13 balen hooi. Engelke betaald hiervoor 1 gulden en 7 schepels aan belasting. In vergelijking met andere dorpsgenoten heeft Engelke zeker geen kleine veestapel.

In 1557 is het erf in bezit van Hermann Schulte die een heel erf in eigendom heeft. Gezien deze klassificering is de familie Schulte dus pachter of eigenbehörige op het erf. Bij de “Erbherrenschatzung im Amte Meppen” in 1567 wordt over het erf Schulte ook als heel erf in eigendom aangeduid, maar staat daar Kobringh bij vermeld. Vermoedelijk is het erf dan ook in bezit van een zekere Kobringh.

In het begin van de 17^e eeuw is Cono Schulte eigenaar van het erf. Hij treedt dan op als gevolmachtigde van de boerengemeenschap te Dörpen. Dit betekent dat de familie Schulte het erf in eigendom heeft verworven [5]. Cono trouwt met Gesina en samen brengen ze 3 kinderen groot.

In 1677 is er opnieuw een Hausstätteschatzung voor de belastinginning. Het erf Schulte wordt dan nog altijd als heel erf genoemd en in bezit van Aicko Schulte. Aiko is het derde kind van Cono en Gesina en wordt rond 1643 in Dörpen geboren. Zijn eerste vrouw Elisabeth overlijdt tien  maanden na hun trouwen. Het is niet vast te stellen, maar gezien de periode zou het kunnen dat ze op dat moment moest bevallen van een baby en dat moeder en kind dit niet hebben overleefd. Enkele jaren later hertrouwd Aiko met Gebena Bussinck. Ditmaal worden er vijf kinderen geboren. Twee van hen treden in het huwelijk met een kind van Berend Hinrichs Leffers en Talle Bödige. Talle is al eerder getrouwd geweest met een zekere Johan Jansen Reimenschneider, die een klein boerenerf bezat, maar voornamelijk zijn brood verdiende als leerlooier en riemensnijder. Na het overlijden van Johan trouwt Talle met Berend Hinrichs Leffers die zich vanaf dan Reimenschneider noemt. Hun kinderen dragen dan ook deze naam. Dochter Elsa Berends Reimenschneider trouwt dus met Herman Schulte, zoon van Aiko Schulte en Gebena Bussinck.

Herman Schulte en Elsa Berends Reimenschneider zijn de vermoedelijke ouders van Berend Harms (Schulte)⁴.

In bovenstaande overzichten wordt er helemaal niet over de familienaam Stege gesproken. Het zou dan ook veel logischer zijn geweest als de geslachtsnaam Schulte of Scholtens was geweest. Toch hebben de nakomelingen van Berend Harms zich Stege of Stegman genoemd. Berend Harms zelf gebruikt nog zeker éénmaal de naam Scholtens, namelijk bij de doop van zijn kleinzoon Berent Harms Koelman op 5 januari 1761 ⁵. Pas later wordt de naam Stege gebruikt. Toch heeft de naam zijn oorsprong in het Duitse Dörpen. In die tijd moest men er voor zorgen, dat ’s nachts de paarden, koeien en varkens buiten het dorp werden gehouden evenals wilde dieren, zoals wolven. Daartoe hadden de dorpelingen een omheining om het dorp gemaakt met daarin overgangen voor de bewoners, waar de dieren geen raad mee wisten, zodat het vee de moestuinen en akkers niet kon vertrappen. Deze overgangen werden Stege genoemd. In herfst en winter werden de varkens buiten het dorp gelaten om zich te goed te doen aan de voedzame vruchten van de eiken, die rondom het dorp stonden (en nog staan). Ook konden ze op de roggeakkers gelaten worden om daar naar voedsel te zoeken. Naar de oost- en zuidkant was Dörpen afgesloten door middel van een stege naar de Nord- en Südesch, waar men de schapen weidde.</ahref=”https:>

In het boek Dörpen, Beitrage zur Geschichte der Gemeinde ² wordt over een Stege geschreven, zoals in het volgende citaat uit een Kerkenkroniek is te lezen:

Das ganze Dorf war von einem Zaun umgeben, wo an den Ausgängen der Wege Stege eingebaut waren. Die Stege waren vom 1 mai bis Ende Oktober geschlossen, damit laufendes Vieh die Äcker und Gärten nicht beschädigen konnte.

Im Herbst und Winter hatten die Schweine freien Auslauf für Eichelmast und Roggenweide. Die Schaftrifft hatte nach Osten hin immer einen offenen Weg. beim Dorfausgang laf deshalbeine doppelte Stege, welche den Nordesch und Südesch abschloss. Diese Oststege hatte einen Wärter, welcher letzlich Stegeherm hiess, im Hause Hasken wohnte und jetz noch als Steckherms der Namen Weitefürht. Am Südausgang fürhte die Stegenwartung ein Stege-Eikenn = Stegeikens. Die Nordstege zur Absperrung des Nordesches war noch bis 1911 in Betrieb, bis sie als zwecklos verschwand.

Ein Ausbau aussehalb des Zaunes wurde nicht gestattet. Die Windmühle stand einsam auf ihrem Hügel ohne Wohnhaus. Der östliche Ausgang ist wegen der Schaftrifft von Altersher breit angelegt worden und hiess allein “Stege“

De naam Stege komt later in Dörpen nog maar sporadisch voor. In 1777 woont er in het huis nummer 92 nog een zekere Herm Stegemann. Twee jaar later wordt hij Herm Stege genoemd. Tegenwoordig is in het telefoonboek van Dörpen geen Stege meer te vinden. Wel wonen er nog diverse personen die de naam Schulte dragen.

1. Samtgemeinde Dörpen – Einwohnerzahlen. 2011 [cited 2011 08-09-2011]; Einwohnerzahlen]. Available from: http://www.doerpen.de.
2. Busemann, A. and B. Busemann, Dörpen 854 – 1979; 1979: Gemeinde Dörpen.
3. Busemann, A. and B. Busemann, Samtgemeinde Dörpen – Eine Raum mit Geschichte, Dörpen: Samtgemeinde Dörpen.
4. Remkes, R., E-mail uitwisseling.
5. Kerkeboek 1760-1811, archiefnummer 124, Doop-, trouw- en begraafboeken enz. in de provincie Groningen, inventarisnummer 640 (Rooms-katholiek) Gemeente: Kerkelijke gemeente – Kleinemeer