Berend en Geertruid in Meeden

Doordat een groot gedeelte van Groningen vroeger uit moeras en veen bestond zijn veel Groningse dorpen en steden betrekkelijk jong. Deze plaatsen zijn vooral ontstaan tijdens de veenontginning vanaf de 17^de en 18^de eeuw. Sommige plaatsen ontlenen zelfs hun naam aan de veenontginning, zoals Veendam. Meeden is door zijn ligging op een zandrug al sinds de middeleeuwen bewoond. In het noorden vind je kleigronden waar door de overstromingen van de Dollard een dikke kleilaag zich heeft afgezet. Ten zuiden van Meeden lag een uitgestrekt veengebied.

De kerk waarin Berend en Getruit trouwen is in 1482 gesticht. Het is een zadeldakkerk, waarvan de toren los staat van het kerkgebouw. Rondom de kerk ligt heden nog een eeuwenoud kerkhof, met daarop ook graven van personen die leefden in de tijd dat Berend en Getruit met elkaar in het huwelijk traden. Het kerkhof is zeker de moeite van het bezichtigen waard, maar van Berend noch van Getruit is een graf te vinden. Ze waren te onbelangrijk om dicht bij de kerk te begraven. Bovendien was Berend katholiek, terwijl de kerk tot de Nederlands Hervormde gemeenschap behoorde. Katholieken en andersdenkenden werden meestal op een apart stukje in een uithoek van het kerkhof begraven.

Het grootste deel van het interieur is van na de tijd dat Berend en Getruit er hun trouwgelofte aflegde, maar het koperen doopbekken stond er al wel en stamt uit 1719. ¹ Het orgel is van 1751 en gebouwd door de van oorsprong Duitse Albertus Antoni Hinsz die na zijn dood in de Lutherse kerk in Groningen is begraven ².

Berend en Getruit blijven de rest van hun leven in Meeden wonen. Ze brengen samen zes kinderen groot en zijn daarmee de stamouders van het geslacht Stege in Groningen.

Berend is rooms katholiek. In die tijd mocht het roomse geloof nog niet open beleden worden. Alleen de hervormde of gereformeerde kerk werd als wettelijk beschouwd en om die reden vond ook de ondertrouw in de gereformeerde kerk van Meeden plaats. Naast het huwelijk in de gereformeerde kerk kon er dan ook nog eens getrouwd worden in de katholieke kerk.

Met dopen was het anders. Dopen gebeurde voor katholieken alleen in een katholieke kerk. In die tijd was de dichtstbijzijnde parochie in Kleinemeer, die zijn oorsprong al in 1710 had. Toch is er van het kerkelijk huwelijk van Berend en Getruit en de doop van hun kinderen niets terug te vinden. De DTB[1] boeken van de RK parochie in Kleinemeer beginnen pas in 1760. Van de boeken van 1710 – 1760 is er helaas niets bewaard gebleven.

[1] DTB = Doop, Trouw- en Begraafboeken.

1. Reliwiki, de Nederlandse database over religieuze gebouwen. 22 september 2010 [cited 2011 09-10-2011]; Reliwiki, de Nederlandse database over religieuze gebouwen]. Available from: http://www.reliwiki.nl/index.php?title=Hoofdpagina
2. Wikipedia – De vrije encyclopedie.  [cited 2011 09-10-2011]; Available from: http://nl.wikipedia.org/wiki/Hoofdpagina.